Quoniam multi forsitan sunt ignari unde hoc monasterium sub regula patris nostri sanctissimi Benedicti edificatum , ad honorem Dei & beati archangeli Michaelis in Confluenti , in valle , quae vulgariter dicitur Cuxa , primo loco suum traxerit originem , & qui fuerunt primitus edificantes , qui & quot abbates , seriatim in eo fuerint praesidentes & quo annis singuli rexerunt ibidem , necnon & qualiter propter inundationes aquarum fuit in valle ista aedificatum , demum ubi nunc est postea situatum , idcirco ego frater Vincentius Pisani studiose ac sollicite , considerans plurimum expedire notitiam & experientiam omnium praemissorum habere , propterea ex diversis privilegiis & antiquissimis instrumentis , hoc praesens opusculum duxi , ad perpetuam rei memoriam & informationem praeteritorum compilandum.

Anno Domini DCCXLV. indictione XIII. [...] septembri , viri sacerdotes gratia Sancti Spiritus inspiranti , veniens de quadam civitate quae vocatur Orgel , & quidam laici cum ipsis pariter conjuncti , ad locum vocatum Exalada , qui est in capite vallis Confluentis , juxta flumen Thetis cesserunt , & ibidem ad honorem Dei & Beati Andreae apostoli , de rebus propriis & facultatibus monasterium edificaverunt & ipsum divino auxilio mediante ad finem per optimum adduxerunt , quod paulo post fuit disrumptum per alluvionem aquarum fluminis Thetis & tunc periit abbas cum omnibus monachis , exceptis quinque recurrentibus & annuentibus destructionem praefati coenobii Protasio urgellensis archidiacono , qui locum & confraterrnitatem tam in spiritualibus quam in temporalibus habebant in monasterio antedicto , & praefuerunt ibidem tres abbates , scilicet Baronus primus & perconsequens successive Guitida & Comendatus usque ad Prothasium abbatem primum & edificatorem monasterii Sancti Germani vallis de Cuxano.

Anno Domini DCCXCIII , indictione II. , disrupto monasterio Sancti Andreae praedicto , prefatus Prothasius archidiaconus multum compatiens dictis quinque monachis desolatis , propter destructionem supradicti coenobii , simul cum ipsis anno praedicto , VI. kal. januarii , accessit ad Carolum imperatorem , fillium Pipini & nunciavit eidem dictam destructionem & supplicavit quod posset reedificare dictum coenobium in valle de Cuxano , qui quidem imperator concessit dicto Prothasio , praecipiens cum juramento ut in dicta valle reedificare deberet dictum monasterium , in honore Sancti Germani Autisiodorensis episcopi , mandansque episcopo illius civitatis , quod daret praedicto Prothasio , manum Sancti Germani & dentem unum beati Amatoris & voluit quod dictus Prothasius iret Romam cum eodem imperatore , & cum fuisset ibidem tractatum dicti imperatoris summus pontifex Adrianus primus promovit dictum Prothasium ad presbyteratus ordines , & abbatis contulit benedictionem , quam futuro monasterio voluit praesideri , animarum cura eminenti , & cum redissent , de mandato praedicti imperatoris , construcxerunt in dicta valle in honore Sancti Germani supradictum monasterium , in quo , constructo altari , condiderunt intus praescriptum thesaurum , pridie idus octobris , anno Domini DCCXCV. indictione III. , praesentibus & abbatibus in dicto monasterio , scilicet Prothasio praedicto & perconsequens successive Henberto , Adasmundo , Asmario , Guitida , Blanderico , Adalardo , Aynardo , Reynardo & Gondefredo qui a domino papa Agapito II. privilegium exemptionis ipsi monasterio Sancti Germani impetravit , post quem sucessit dominus Pontius qui hujus cenobii Beati Michaelis quod nunc est , primus edificator atque constructor clarum est extitisse , de assensu , voluntate atque adjutorio serenissimi patriciii domini Seniofredi , comitis Barcinonae , quamplurima dona atque munera dicto monasterio conferentis.

Anno Domini DCCCCLV. indictione XIII. , XIV. kalendas marcii , ebdomada prima quadragessimae fuit noviter inchoatum monasterium Beati Michaelis , quod est sub Pontio abbate praesidente IX. annis , cui successit dominus Guarinus qui ex diversis diocesibus divino flamine Spiritus Sancti congregavit.

Qui anno Domini DCCCCLXXV. indictione III. , IV. kalendas octobris , feria III. , templum sive ecclesiam dicti monasterii Beati Michaelis & altaria in dicta ecclesia tunc edificata annuente Domino Jesu Christo , venerabiliter dedicarunt. Nomina dictorum episcoporum haec sunt , Suniarius Elnensis episcopus , Miro Gerundensis episcopus , Frugia Ausonensis episcopus , Guisadus Urgellensis episcopus , Bernardus Tholosanensis episcopus , Francho Carcassonensis epsicopus & revera dominus Guarinus abbas , praedictus impetravit a domino papa Johanne primum privilegium exemptionis dicti monasterii , & adquisivit multa dona ipsi monasterio , & in anno Domini DCCCCLXXXV. diem clausit extremum.